Ekonomik Büyüme 2025 1.
Çeyrek

Zincirlenmiş hacim endeksine göre Türkiye ekonomisi 2025’in ilk çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre %2,0 büyüme kaydetti. Bu dönem için Reuters anketinde oluşan büyüme beklentisi %2,3 düzeyindeydi. Böylece, Türkiye ekonomisi pandemi önlemlerinin etkili olduğu 2020 yılının ikinci çeyreğinden bu yana yıllık bazda en zayıf büyüme performansını sergiledi.

Takvim etkisinden arındırılmış yıllık büyümenin %2,7 olması, manşet büyümedeki ivme kaybında özellikle sanayi üretimindeki sınırlayıcı yöndeki takvim etkisinin belirleyici olduğuna işaret ediyor. Ayrıca, yılın ilk çeyreğinde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış zincirlenmiş hacim endeksi bir önceki çeyreğe göre %1,0 oranında artarak nispeten olumlu bir görünüm sunmaya devam etti.

2025 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda %2,0 ile nispeten sınırlı bir oranda büyüyen özel tüketim harcamaları yıllık büyümeye 1,6 puan katkı sağlarken, kamu tüketimindeki %1,2’lik artış büyümeye 0,2 puan katkı sundu. Böylece 2024 genelinde 2,9 puan olarak gerçekleşen toplam tüketimin büyümeye katkısı, ilk çeyrekte 1,7 puan oldu. Bu dönemde yatırımların büyümeye katkısının azalarak 0,5 puana gerilediği görüldü. Yatırımlardaki ivme kaybında makine teçhizat ve diğer yatırım harcamalarındaki düşüş etkili olurken, inşaat yatırımlarının bu dönemde büyümeye müstakil olarak 0,7 puan katkı sağlaması dikkat çekti. 2024 yılın son çeyreğinde büyümeye katkısı eksiye dönen net ihracat kalemi, 2025 yılının ilk çeyreğinde de büyümeyi 0,6 puan sınırlandırdı. Bu dönemde ihracatın yatay bir seyir izlediği görülürken, ithalattaki %3’lük artış büyümeyi aşağı çekti. İlk çeyrekte dikkat çeken bir diğer önemli gelişme ise 2020 yılının son çeyreğinden bu yana büyümeyi sınırlandıran stok değişiminin yıllık bazda büyümeye 0,3 puan katkı sağlaması oldu.

Zincirlenmiş hacim endeksine göre 2025’in ilk çeyreğinde inşaat ve hizmetler sektörleri yıllık büyümeye pozitif katkı sağladı. İnşaat faaliyetlerindeki yıllık artış %7,3 ile ivme kaybetse de büyümeye 0,4 puan katkı sağladı. Bu dönemde %3,0 genişleyen hizmetler sektörü de ekonomik büyümeyi 1,8 puan destekledi.

İlk çeyrekte sanayi ve tarım sektörleri ise yıllık bazda sırasıyla %1,8 ve %2,0 daraldı. Bu dönemde sanayi üretimi ekonomik büyümeyi 0,4 puan aşağı çekerken, takvim etkilerinden arındırılmış veriler takvim etkisinin sanayi üretiminde sınırlayıcı yönde olduğuna işaret etti. Nitekim, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi yıllık bazda yatay bir görünüm sundu.

2025 yılının ilk çeyreğinde yıllık büyüme beklentilerin altında kalsa da, mevsim etkilerinden arındırılmış olarak GSYH’nin çeyreklik bazda %1’lik büyüme kaydetmesi, ekonomik aktivitede dirençli görünümün korunduğuna işaret etti. Öte yandan, bu dönemde tüketim harcamalarının büyümeye katkısının azalması ve uzun bir aradan sonra stok değişiminin pozitif olması dezenflasyonist politikaların sonuçları olarak öne çıkıyor. Son dönemde TCMB’nin para politikasında attığı ilave sıkılaşma adımlarının etkisiyle yılın ikinci çeyreğinde tüketim ve yatırım harcamalarındaki ivme kaybının belirginleşebileceğini tahmin ediyoruz. 2024 yılının son çeyreğinden itibaren büyümeyi sınırlandıran net ihracatın seyrinin ise yılın kalanında büyüme performansı üzerinde belirleyici olacağını düşünüyoruz.