Ödemeler Dengesi - Ekim 2025

Cari işlemler hesabı Ekim’de 457 milyon USD ile beklentilere yakın düzeyde fazla verdi. Ocak-Ekim dönemindeki cari açık yıllık bazda 5 katına çıkarak 14,5 milyar USD olurken 12 aylık kümülatif cari açık da 22 milyar USD ile son bir buçuk yılın en yüksek düzeyinde gerçekleşti.

Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı Ekim’de yıllık bazda %70,2 genişleyerek 6 milyar USD oldu. Bu dönemde parasal olmayan altın ithalatı yıllık bazda %63 artarak 2,8 milyar USD ile iki yılı aşkın sürenin en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Enerji ithalatı ise aynı dönemde %3,4 azalarak 4,8 milyar USD oldu. Net altın ve enerji ticareti hariç cari işlemler fazlası Ekim’de yıllık bazda %6 azalarak 7 milyar USD seviyesinde gerçekleşti.

Yılın ilk 10 ayı itibarıyla ise altın ithalatında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %43,4 artış, enerji ithalatında %2,7 düşüş izlendi. Net altın ve enerji ticareti hariç cari işlemler fazlası da bu dönemde 40,1 milyar USD oldu.

Ekim ayında net hizmet gelirleri yıllık bazda %9,9 artarak 7,6 milyar USD düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde hizmet gelirlerinin %53’ünü oluşturan turizm gelirleri %5,3 artarken, turizm giderleri %14,6 ile daha hızlı arttı. Böylece net turizm gelirleri yıllık bazda %4 artarak 5,9 milyar USD oldu. Hizmet gelirlerinin %33’ünü oluşturan taşımacılık faaliyetlerinde ise gelirler %11 artarken, giderler de benzer oranda azaldı. Böylece, net taşımacılık gelirleri yıllık bazda %32,9 yükselerek 2,5 milyar USD oldu.

Yılın ilk 10 ayı itibarıyla net hizmet gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %3,4 artış sergileyerek 56,3 milyar USD ile benzer dönemler için tarihsel olarak en yüksek düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde net seyahat gelirleri %2,2 artarak 44,8 milyar USD olurken, net taşımacılık gelirleri %16,7 artarak 19,5 milyar USD oldu.

Ekim’de yurt içi yerleşikler yurt dışında 966 milyon USD değerinde net varlık edinimi gerçekleştirirken, yurt dışı yerleşiklerin yurt içinde yaptıkları yatırımlara bağlı olarak 128 milyon USD tutarında sermaye girişi yaşandı. Böylece net doğrudan yatırımlarda 838 milyon USD ile Kasım 2014’ten bu yana kaydedilen en yüksek aylık çıkış tutarı kaydedildi. Yurt içindeki doğrudan yatırımların kompozisyonuna bakıldığında bu dönemde yurt dışı yerleşiklerin sermaye yatırımları kaleminde net 39 milyon USD çıkış yaşandığı görüldü. Gayrimenkul kaleminde ise 240 milyon USD ile yıl ortalamasının üzerinde bir sermaye girişi gerçekleşti.

Yılbaşından bu yana ise net doğrudan yatırımlar kaynaklı sermaye girişi yıllık bazda %3,0 artarak 3,5 milyar USD oldu. Bu dönemde yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki yatırımları yıllık bazda %55,2 artarak 8,1 milyar USD’ye çıkarken, yurt dışı yerleşiklerin yurt içindeki doğrudan yatırımları da %34,7 artarak 11,6 milyar USD düzeyinde gerçekleşti.

Eylül’de 1,7 milyar USD’lik sermeye girişi kaydedilen portföy yatırımlarında Ekim’de 1 milyar USD net sermaye çıkışı gözlendi. Bu dönemde yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki portföy yatırımları 1,2 milyar USD artarken, yurt dışı yerleşiklerin portföy yatırımları kaynaklı sermaye girişi 181 milyon USD ile sınırlı kaldı. Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 44 milyon USD net satış yaptığı görülürken, geçtiğimiz ay 978 milyon USD tutarında giriş kaydedilen DİBS piyasasından Ekim’de 98 milyon USD tutarında çıkış gerçekleştiği izlendi. Yurt dışı yerleşikler, bankalar tarafından ihraç edilen döviz cinsi tahvillere yönelik Ekim’de 529 milyon USD tutarında net alım yaptı.

Ekim ayında diğer yatırımlar kaleminde 2,9 milyar USD tutarında net sermaye girişi kaydedildi. Bu dönemde diğer sektörler 3,1 milyar USD, bankalar 829 milyon USD tutarında net kredi kullanımı gerçekleştirdi. Geçtiğimiz yılın ilk 10 ayında diğer sektörlerin yurt dışından kredi kullanımları 1,8 milyar USD seviyesindeyken, bu yılın aynı döneminde söz konusu tutar 13,5 milyar USD oldu. Bankaların yurt dışından net kredi kullanımları ise aynı dönem için 13,6 milyar USD’den 10,7 milyar USD’ye geriledi.

Ekim ayı itibarıyla 12 aylık kümülatif verilere göre bankalar ve diğer sektörlerin uzun vadeli borç çevirme oranları sırasıyla %177 ve %168 ile uzun dönemli ortalamalarının üzerinde seyretmeye devam ediyor.

Eylül’de 8,7 milyar USD azalan rezerv varlıklar Ekim’de 1,6 milyar USD düşüş kaydetti. Böylece, rezerv varlıklarda yılbaşından bu yana kaydedilen gerileme 13,1 milyar USD oldu.

Ekim’de kaydedilen 3,2 milyar USD’lik çıkışla birlikte yılın ilk on ayında net hata ve noksan kaleminden toplam çıkış da Ocak-Ekim döneminde 15,6 milyar USD düzeyinde gerçekleşti.

Dış ticaret açığındaki güçlü artışa rağmen hizmetler gelirlerinin sağladığı destekle Ekim’de cari denge art arda dördüncü ayında da fazla verirken, 12 aylık kümülatif cari açıktaki genişleme eğiliminin sürdüğü görülüyor. Kasım ayına ilişkin öncü dış ticaret verileri dış ticaret açığındaki genişleme eğiliminin sürdüğüne işaret ediyor. Ayrıca, yaz sezonunun sona ermesinin ardından turizm gelirlerinin azalmasıyla birlikte cari işlemler hesabının yılın son 2 ayında yeniden açık vermesini bekliyoruz.